1873’ de İstanbul’da doğan, 1889’da eğitime açılan ilk sivil Veteriner/Baytar okuluna giren, 1893 birincilikle mezun olan, veterinerlik görevini 20 yıl sürdürür Mehmet Akif, memuriyetten ilki 1911, ikincisi 1913’de istifa eder.
Peki, Mehmet Akif severek okuduğu ve 20 yıl çalıştığı veterinerlik (baytarlık) mesleğinden neden iki defa istifa etmiştir?
Birinci istifasına neden olan olay şöyledir: “Mülkiye son sınıf öğrencisi Emin (Erişirgil) 1911 yılında “Orman- Maadin Nezareti Umuru Baytariye Müdürlüğü’nde 800 kuruş maaşlı” memurluğa müsabaka imtihanı ile girer. Resmi kitabet sualini M. Akif Bey tertip etmiş” ve okumuştur. Diğer adaylar arasında Emin başarılı olmuş ve memuriyete alınmıştır. Ancak “Nazır /Bakan Mavrokordato Efendi’ye, Akif’in iltimas/adam kayırdığı yaptığı ihbarı” üzerine Emin’in görevine son verilmiştir. Bunu öğrenen Akif hemen istifa etmiştir. Ancak yapılan haksızlığın sonucunda yanlıştan dönülmek zorunda kalınmıştır. Emin’in tekrar görevine iadesi sonu istifasını M. Akif de geri almıştır.
M. Akif’in ikinci istifası ise şöyle olmuştur: Veteriner Dairesi’nin 1913 yılında Akif’in müdürü Abdullah Bey’dir. Kendisi Alfort Veteriner Okulundan (Fransa) mezun olmuş, Akif’e hocalık etmiş, onun müdürü olmuş, zamanın aydın ve ilmi yönü kuvvetli bir şahsiyetidir. O yıllarda, bugün Pendik’te bulunan “Veteriner Bakteriyoloji Enstitüsü” inşası/yapımı kararlaştırılmıştır. Ancak, Nazır/Bakan baskılar sonu müessesenin başka yerde yapılması kararlaştırılmıştır. Abdullah Bey’in itirazı üzerine kendisi memuriyetten azledilmiştir/istifa ettirilmiştir. Bu durumu öğrenen M. Akif de müdürüne ve hocasına yapılan bu haksızlığın kendisine de yapıldığını düşünerek aşağıdaki dilekçesinde belirtildiği gibi 1913 yılında istifasını vermiştir:
“Orman Maadin ve Ziraat Nezaret-i Celilesine/Orman Maden ve Ziraat Bakanlığı Makamına
Umur-u Baytariyye Müdiri Abdullah Efendi’nin yerden göğe kadar haklı olduğu bakteriyoloji hane meselesinden dolayı azli üzerine acizleri de me’muriyyetimden suret-i kat’iyyede istifa ediyorum ol babta….
Umur-ı Baytariyye Müdir Muavini
Mehmet Akif
Nazır Akif’in dostları ile istifasını geri almasında ricada bulunmuş, ancak Akif yapılacak müessesenin devletin arazisi olduğu halde para ile satın alınarak başka yere yapılmasına karşı çıkarak şu haykırışını yapmıştır: “ MÜESSESENİN YERİ UYGUNDUR, ADAM KAYIRMAK, BAŞKASININ YERİNİ ALIP ONU ZENGİN ETMEK İÇİN İLTİMAS YAPILMAK İSTENMEKTEDİR. GÖZ GÖRE GÖRE MİLLETİN PARASININ HEBA OLMASINA İŞTİRAK EDEMEM. BU BENİM AHLAKIMA VE MESLEĞİME UYMAZ” diyerek şiddetle reddetmiştir.
Daha sonraları gerek hocası Abdullah Bey, gerekse Akif’in istifası Nazır’ın dediği yere değil Pendik’te yapılmasında etkili olmuştur. Buna rağmen istifasını geri almamıştır.
Milli şair M. Akif’in arkasına duldalanarak onun adını kendi kirli emellerine alet etmek değil de, Akif’i anlayarak onun gibi erdemli, şerefli, haysiyetli ve kişilikli olmak gerekir.
İstiklal Marşı ve Çanakkale şiiri ancak bu asil ruhla yazılırdı. Ruhları şad olsun.
Not: Bu yazımın yazılmasında ve sizlerle paylaşılmasında Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Yavuz Selim Sağlam ve Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Samih Bayrakçeken dostlarım ve hocalarımla “Prof. Dr. Ferruh Dinçer Veteriner Hekimler Gözüyle Veteriner Hekim Mehmet Akif Ersoy Dosyası” adlı eser üzerine sohbet ederken ortay çıktı. Akif’in bu erdemli yönünün bilinmesine ve yeniden hatırlanmasına sebep oldukları için her iki bilim insanına sizler ve kendim adına teşekkür ederim.